Il-green wardens għanhom ikunu fil-lokalitajiet b’mod regolari biex jaraw li ma jkunx hemm abbużi.
Għalkemm bħala Deputat f’10 Distrett ninsab obbligat li niġbet l-attenzjoni fuq is-sitwazzjoni tal-problema tal-iskart mitluq fit-toroq tagħna ġewwa San Ġiljan, Paceville, Tas-Sliema u l-Gżira, żgur li din hija problema ma’ Malta kollha. It-toroq tagħna saru kollha maħmuġa u mimlija boroż tal-iskart.
Din hija problema serja mhux biss ta’ saħħa pubblika, imma anke tbaxxi l-livell tal-ħajja tar-residenti tagħna. Matul dawn ix-xhur li ġejjin tas-sajf, din il-problema ser tkompli tikber. Għaldaqstant ma nistgħux nibqgħu ndaħħlu rasna fir-ramel u ngħidu li ma hawnx problema!
Għalkemm fuq il-karta u wara l-iskrivanija tal-Ministru, il-problema tal-ġbir tal-iskart ġiet solvuta, dan huwa eżempju ieħor klassiku ta’ paper excecise, jiġifieri li fuq il-karta tidher li m’hemmx problema, filwaqt li fil-prattika hemm realtà oħra.
Ħa nitkellem fuq il-lokalità li jiena nippreżenta. Fil-lokalitajiet tagħna, l-iskart jinħareġ minn tlett sorsi, li huma: ir-residenti, ir-ristoranti/bars, u mill-appartamenti li jinkrew short lets.
Residenti
Għalkemm il-maġġoranza tar-residenti tagħna joħorġu l-iskart skont l-iskeda, jidher li baqa’ numru żgħir ta’ residenti irresponsabbli li joħorġu l-iskart barra mill-ħinijiet. Dawn jinsew li barra fit-triq hija darhom ukoll!
Resturants/Bars
Skont l-liġi dawn suppost mhux biss għandhom garbage room ġewwa, imma li dawn għandhom ikollhom kuntrattur privat li jiġbrilhom l-iskart tagħhom.
Għalkemm meta staqsejt lil Ministru jekk l-enforcement tal-MTA mhix qiegħda tiċċejka dan, u l-Ministru weġibni li iva, nixtieq niġbet l-attenzjoni tiegħu li l-uffiċjali tal-enforcement tal-MTA mhux il-kuntratt mal-kuntrattur jridu jitolbu li jaraw, imma l-irċevuti tal-ħlas! Għaliex?
Għaliex filwaqt li l-kuntratt mal-kuntrattur huwa obbligat li jkollhom, biex tinħareġ il-liċenzja tal-istabbiliment, imma l-MTA trid tiċċejka jekk dan il-kuntratt hux qiegħed jaħdem jew le! X’jiswa li wieħed ikollu kuntratt tal-ġbir tal-iskart biex imbagħad ma juzahx? L-irċevuti huma sinjal vera li dan il-kuntratt qiegħed jaħdem!
L-esperjenza turina li biex is-sidien jiffrankaw li jħallsu lill-kuntrattur, diversi jitfgħu l-iskart barra biex forsi jinġabar mill-kuntrattur tal-Kunsill/Reġjun. Minn naħa l-oħra, dan il-kuntrattur tal-Kunsill/Reġjun ma jiġbrux għaliex mhux biss ikun barra mill-ġurnata tal-iskeda imma huwa ma jitħallasx għal dan il-ġbir!
Hija ħasra li xi sidien ma jifhmux li huwa fl-interess tagħhom li jkollhom l-ambjent ta’ madwarhom nadif!
Short lets
Dawn saru l-akbar problema ta’ uġigħ ta’ ras mhux biss minħabba l-istorbju u l-imġiba ta’ diversi żgħażagħ li jikru dawn l-appartmenti, imma għaliex huma l-aktar li jħammġu. Fil-fatt, wieħed ikun jaf liema appartmenti qegħdin jinkrew short lets mill-ħruġ kontinwu tal-iskart! Mhux hekk biss. Meta jiġu l-cleaners (il-Ħadd) jispiċċaw jitfgħu kollox b’borża sewda barra fit-triq flok joħduhom magħhom.
Is-sistema ‘one size fits all’ ma taħdimx.
Hemm bżonn nifhmu li għalkemm Malta hija pajjiż żgħir, imma r-realtajiet/sfidi u l-bżonnijiet ta’ kull lokalità huma differenti minn xulxin. Pereżempju: Ħal Safi, l-Imqabba u l-Qrendi ma jistgħux ikun imqabbla ma’ San Ġiljan, Tas-Sliema, Gżira. Dawn huma lokalitajiet differenti bi sfidi totalment differenti. Għaldaqstant, irridu nifhmu li f’lokalitajiet kummerċjali u turistici hemm bżonn li jkun hemm approċċ differenti li jwassal għal aktar indafa pubblika.
Għalkemm il-Cleansing Department qegħdin jippruvaw ilaħħqu u jagħmlu extra collections, dawn ma jistgħux jagħmlu l-mirkali. Għaldaqstant hemm bżonn li jkun hemm sistema ta’ ġbir addizzjonali ma’ dik tal-iskeda preżenti. Hekk isir barra minn Malta, u allura għaliex ma jistax ikun hekk hawn ukoll? F’lokalitajiet b’tant attività kummerċjali/turistika hemm bżonn li jkun hemm skeda differenti li tagħmel tajjeb għall-isfidi li toffri l-lokalità.
Minn naħa l-oħra, jekk is-short lets huma problema ta’ ħruġ ta’ skart, x’qegħdin nistennew biex nemendaw il-liġi biex b’hekk is-sidien u l-amministraturi jkunu aktar responsabbli? Wasal iż-żmien li kif ir-ristoranti u l-commercial outlets suppost għandhom il-kuntrattur tagħhom biex jiġbrilhom l-iskart, dawn wkoll ikunu responsabbli?
Wasal iż-żmien ukoll li l-Awtorità tal-Ippjanar, meta toħrog permessi ghal blokok ta’ appartamenti, titlob li jkun hemm garbage room fil-binja? Tista’ blokka ta’ 24 appartmenti jispiċċaw jinħarġu 24 borza fuq il-bankina?
Wasal iż-żmien li jkun hemm il-green wardens. Din hija wegħda oħra bhalma hija l-wegħda tal-iskwadra speċjali tal-puliżija għal Paceville. Meta ser jidħlu fis-seħħ dawn iż-żewġ wegħdiet? Il-green wardens għandhom ikunu fil-lokalitajiet b’mod regolari biex jaraw li ma jkunx hemm abbużi. Hija ironika li l-kunsilli jridu jħallsu lil LESA biex jagħmlu dan u biex tkompli taqta’ qalb il-kunsilli, kull multa li tinħareġ tmur għand il-LESA!
Il-problema tal-iskart mhix biss problema għal residenti tagħna imma anke għal persuni b’diżabiltà, anzjani u oħrajn bit-trabi. Barra minn hekk, irridu naraw xi ħsara qegħdin nagħmlu lit-turiżmu. L-ebda turist li jiġi joqgħod f’lukanda 5 star ma jrid jispiċċa jimxi fost boroż tal-iskart. Dan huwa ilment li sar kemm id-darba mill-MHRA.
Ir-residenti kollha tagħna u t-turisti li jiġu fostna ħaqqhom aħjar!
(Dan l-artiklu ġie ippublikat fuq il-gazzetta Il-Mument – 25 ta' Ġunju, 2023)
Opmerkingen