Jekk irridu verament naqtgħu l-abbużż, irridu nkunu serji, dixxiplinati u naqbdu l-barri minn qrunu!
Preżentament fil-Parlament qed ikun diskuss abbozz biex jemenda l-liġi tal-kera. L-għan ewlieni huwa li jindirizza l-problema tax-SHARING ACCOMODATION, jiġifieri meta diversi persuni jikru flimkien f’post wieħed.
Dan qed isir wara li smajna bi stejjer ta’ abbuż, fejn 8, 10 u saħansitra 40 persuna jgħixu f’appartament wieħed. Smajna wkoll stejjer fejn sidien jikru sodod għal persuna biex torqod filgħodu, biex imbagħad l-istess sodda tinkera għal persuna oħra għal lejl.
lkoll naqblu li dan mhux biss huwa abbuż imma sfruttament tal-persuna.
Quddiem din is-sitwazzjoni, tajjeb li nżommu dan li ġej quddiem għajnejna:
Ix-sharing accommodation hija realtà internazzjonali. Kull min studja jew ħadem barra minn Malta diversi drabi kellu huwa wkoll jagħmel sharing/jikri ma’ oħrajn. Dan għaliex wieħed waħdu ma jasalx biex iħallas il-kera, aktar u aktar meta l-appartamenti jinsabu f’ċertu lokalitajiet. Mela dan huwa fatt li mhux qed jiġri lilna biss.
Min jiġi fostna u jikri ma’ oħrajn, diversi drabi huma persuni li ħallew pajjiżhom u l-familja tagħhom u ġew biex jissaportjaw lil familji tagħhom. Diversi drabi il-paga tagħhom hija paga minima u li ħafna minnha jgħadduha lil familja. Għaldaqsant, irridu nidħlu fiż-żarbun tagħhom u ’l hinn mill-argument jekk naqblux jew le jekk dawn jinsabu f’pajjiżna, l-punt jibqa’ li dawn ma ġewx f’Malta għal xi btala imma biex jmantnu lil familja tagħhom. Dan ifisser li fid-diskors tagħna rridu nibqgħu umani, ’l bogħod minn kummenti razzisti bla sugu. Jekk hemm bżonn nikritikaw, nikritikaw lil min ħoloq l-ekonomija tal-massa, u mhux lilhom.
Minn naħa l-oħra, hawn Maltin li qed jikru u dan huwa dħul għal familja tagħhom. Għaldaqstant, dan huwa settur li rridu nieħdu ħsiebu. Imma hawn irrid niġbed l-attenzjoni li filwaqt li tajjeb li numru ta’ sidien qed jikru l-appartamenti tagħhom, qed toħrog realtà oħra.
Din hija li jekk wieħed għandu propjetà li hija substandard/mitluqa din qegħda tinkera lil diversi u XORTA is-sid qed idaħħal dħul tajjeb. Il-punt tiegħi huwa li filwaqt li s-sid ma għamel l-ebda investiment biex jirranġa din il-propjetà, spiċċa li qed jaqla’ daqs jew aktar minn min għandu appartament u nefaq fih biex jagħmlu ta’ livell għoli u li qed jikrieh lil familja ta’ tlieta!
Ir-realtà
Mela għandha realtà li filwaqt li fuq naħa hemm appartament li s-sid ma għamel xejn u qed jaqla l-eluf, u hemm min irranġa, investa fih u sa jaqla’ daqs jew inqas minn ta’ l-ewwel li ma nvesta xejn. Filwaqt li wieħed għandu dħul 100% mill-ewwel, is-sid li investa fil-propjetà jrid iġib lura flusu wara ċertu snin!
Dan qed iwassal lil xi wħud ma jinvestux fir-refurbishment tal-propjetà tagħhom u jikruhom kif inhuma. Issib min jgħidlek: Għalfejn noqgħod noħroġ il-flus u nirranġa meta nista’ ndaħħal xorta waħda ‘l fuq minn 1k.
Dan qed iwassal għal diversi proprjetajiet li huma substandard li jispiċċaw jinkrew. Minn stallel taż-żwiemel, garages, boathouses, appartamenti mitlqua u saħansitra villel. U l-iskandlu huwa meta tisma’ lil xi ħadd jistqarr: U ijja, dawk joqgħodu kullimkien. Għal pajjiżhom, dan huwa lussu!!
Kriterji ċari
Jekk irridu naqtgħu dawn l-abbużi, allura rridu ndaħħlu bil-liġi STANDARDS tal-kirjiet u jkun hemm set ta’ kriterji ċari, dettaljati u infurżati, mhux biss x’jista’ jew ma jistax ikun mogħti għal kiri, IMMA jekk ser jinkera, is-sid irid jipprovdi numru ta’ amenities.
Dan diġà jseħħ fil-każ tad-djar tal-anżjani, child care centres u hotels. Fil-fatt, hemm lista sħiħa ta’ kundizzjonijiet biex b’hekk ikun hemm livel għoli ta’ serviżż u value for money.
U liema standards tal-kirjiet hemm bżonn?
Standards ta’ spażju – jekk hemm 6 persuni, allura l-ispażju bil-liġi għandu jkun ta’ ċerta ammont. Diġà l-PA mhux suppost toħroġ permessi, speċjalment fejn hemm kmamar tas-sodda mingħajr tieqa għal barra.
Standards fl-għamara/kċina – hemm każijiet ta’ għamara mlaqta’ minn djar oħra.
Standards ta’ safety f’każ ta’ nar, gass, etc.
Standard fil-kmamar tal-banju/toilets – possibli 6 persuni jistgħu jużaw toilet u banju wieħed? Allura, infurzar tal-ligijiet tas-santità!
Standard fil-finishings – hemm minn bhala d-dawl għandu sempliċement bozza imdendla minn wire, jew mingħajr bibien interni, u allura m’hemmx privatezza ta’ xejn!
Standards oħra li jkun hemm il-misħun, washing machine, fridge li taħdem, microwave, fans jew ACs għal dawk li jinsabu taħt is-saqaf.
Serji u dixxiplinati
Imma biex iseħħ dan, hemm bżonn li mhux biss l-Awtorità tad-Djar tilqa’ u tipproċessa l-applikazzjonijiet, IMMA nagħmlu pass ieħor. Jekk immorru fuq il-ħtieġa li kull appartament qabel ma wieħed jibda jikrieh għandu jġib ċertifikat li verament il-post għandu standards tajbin għal persuni biex joqgħodu fih, u mbagħad is-sit jista’ jinkera.
Jekk irridu veament naqtgħu l-abbuż, irridu nkunu serji, dixxiplinati u naqbdu l-barri minn qrunu!
(Dan l-artiklu ġie ippublikat fuq il-gazzetta Il-Mument – 28 ta' Jannar, 2024)
Comments